"کشکان" چشم به راه اعجاز باران/ رودخانه وحشی که از نفس افتاد

به گزارش خبرنگار مهر، شهرستان پلدختر در مرز استان لرستان و خوزستان یکی از پر آب ترین شهرستانهای لرستان محسوب می شود که بستر رودخانه خروشان کشکان در آن جای گرفته است.

این شهرستان دارای آب و هوای معتدل در زمستان و گرم در تابستان است. جاده سراسری تهران به خوزستان از این منطقه می‌گذرد و رودخانه دائمی کشکان نیز از دره‌های تنگ "کوههای زاگرس" منطقه عبور می کند و کار بیشتر مردم منطقه کشاورزی است.

کشکان و نقش مهم در کشاورزی لرستان

سالانه 12.5 میلیارد متر مکعب آب از استان لرستان خارج می شود که 63 درصد از این میزان آب از حوزه کارون بزرگ و به طور عمده رودخانه دز و مابقی از حوزه کرخه خارج می شود و در پشت سدهای دز، کرخه و کارون در استان خوزستان جمع می شود.

این در حالیست که از میزان آب خارج شده از استان لرستان در حوزه کرخه 66 درصد از سیمره تخلیه و 33 درصد باقی مانده از حوزه کشکان شهرستان پلدختر خارج می شود.

 و اما در سالهای اخیر با شدت گرفتن خشکسالیها و تغییرات اقلیمی بستر خروشان رودخانه کشکان روز به روز خشک تر می شود و دیگر آن رمق گذشته را ندارد، موضوعی که کارشناسان امر را نگران کرده است.

این در حالیست که نقش مهم رودخانه کشکان و سرشاخه های آن در تأمین آب کشاورزی شهرستانهای الشتر، خرم آباد و پلدختر موضوعی غیرقابل انکار است و از سوی دیگر خشکی این رودخانه فاجعه ای زیست محیطی در منطقه را رقم خواهد زد.

فاجعه ای که در راه است

پیش از این نیز خبرگزاری مهر در گزارشی تحلیلی به آخرین وضعیت رودخانه کشکان پرداخت به طوریکه یک کارشناس ارشد منابع آب در گفتگو با مهر معتقد است که رودخانه کشکان نفسهای آخر را می کشد و در صورت تداوم خشکسالیها در سال آینده، رودخانه کشکان خشک می شود.

رضا میرزایی در این رابطه اظهار داشت: بر اساس آمار ایستگاه هیدرومتری کشکان - پلدختر، آبدهی رودخانه کشکان در تاریخ 14 مردادماه سالجاری معادل 1.33 متر مکعب در ثانیه بوده که نسبت به دوره مشابه سال قبل که مقدار آن معادل 3.07 متر مکعب در ثانیه بوده 56 درصد و نسبت به آمار بلند مدت 56 ساله که معادل 15.04 متر مکعب در ثانیه بوده 91 درصد کاهش نشان می دهد.

میرزائی با بیان نقش مهم رودخانه کشکان و سرشاخه های آن در تأمین آب کشاورزی شهرستانهای الشتر، خرم آباد و پلدختر بیان داشت: منبع تأمین آب حدود 82 درصد از اراضی کشاورزی شهرستان پلدختر، رودخانه کشکان است و این رودخانه در واقع شاهرگ حیاتی پلدختر محسوب می شود، لذا در صورت خشک شدن رودخانه کشکان علاوه بر مشکلات زیست محیطی، بیشترین آسیب به اقتصاد کشاورزی شهرستان پلدختر وارد می شود.

مدیر امورآب شهرستان پلدختر گفت: چنانچه برداشت های آب از رودخانه کشکان و سرشاخه های آن به طور صحیح ساماندهی و مدیریت نشود، حق آبه بران و کشاورزان بهره بردار حاشیه کشکان در آینده با چالش جدی کم آبی مواجه خواهند شد.

وضعیت کنونی کشکان متاثر از عوامل مختلف است

و اما وضعیت بحرانی خشکسالی در رودخانه کشکان و دیگر رودخانه های پلدختر توسط عوامل انسانی تشدید می شود به طوریکه این عوامل موجب ایجاد چالشهای جدی زیست محیطی در این رودخانه شده است.

رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان پلدختر در این رابطه گفت: وضعیت موجود رودخانه های این شهرستان حاصل عوامل مختلف تهدید کننده اعم از عوامل انسانی و طبیعی است به طوریکه برخی از این رودخانه ها از جمله کشکان وضعیت خطرناکی دارند و انتظار می رود بهره برداران مقدار بهره برداری از این رودخانه ها را مدیریت کنند.

اسماعیل سعیدی مهمترین عوامل تهدید کننده رودخانه های پلدختر را خشکسالی های پی در پی، برداشت بی رویه شن و ماسه، برداشت آب توسط کشاورزان و باغداران و ... عنوان کرد.

وی افزود: کشاورزان و باغداران به صورت مجاز و غیر مجاز در حاشیه رودخانه ها از آب آن استفاده می کنند که انتظار می رود با توجه به وضعیت این رودخانه ها دستگاه های متولی در خصوص مقدار و میزان برداشت و صدور مجوزهای صادره بررسی مجدد و تجدید نظر کنند.

ابراز نگرانی از شدت یافتن آلودگی رودخانه های پلدختر

سعیدی همچنین از آلوده شدن رودخانه های این شهرستان ابراز نگرانی کرد و گفت: برخی از این بهره برداران به صورت های مختلفی نظیر ریختن فرآورده های نفتی حاصل از کارکرد موتورهای پمپاژ آب موجب آلودگی رودخانه ها می شوند.

وی گفت: این فرآورده ها می بایست بعد از استفاده توسط صاحبان و افراد ذینفع جمع آوری و به محل هایی که به منظور بازیافت در نظر گرفته شده منتقل شوند چرا که سطح آب رودخانه ها به دلیل خشکسالی های پی در پی بسیار کم شده و این موضوع سطح اکسیژن به صورت قابل توجهی پایین آمده است.

این مسئول تصریح کرد: همچنین استفاده از سموم، آفت کش ها و کودهای شیمیایی این تاثیرات منفی را افزایش داده و تمامی این عوامل باعث شده که زیست آبی رودخانههای پلدختر از جمله کشکان به مخاطره افتد.

به یاری رگ های حیات بخش جنوب لرستان بیایید

رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان پلدختر با بیان اینکه این رودخانه ها موهبت های الهی هستند که به شهرستان و استان لرستان جان می دهند و باعث رونق شده اند، گفت: در اهمیت این رودخانه ها همین بس که صیفی جات و برخی میوه های شهرستان پلدختر به واسطه همین رودخانه ها شهرتی در تمام کشور به دست آورده است.

وی با تاکید بر اهمیت رودخانه ها در ابعاد مختلف اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، اشتغال، یادآور شد: با توجه به شرایط بحرانی رودخانه های پلدختر آحاد مردم در بحث حفظ این منابع حیات وظایف همگانی دارند.

سعیدی افزود: اهمیت حفظ این منابع و نعمت های خدادادی در این برهه از زمان به خاطر وضعیت بحرانی موجود بسیار مهم است لذا کسانی که قادر به یاری کردن و حفظ این موهبت های الهی نیستند دست کم انتظار می رود شرایط ایجاد خسارت و ضرر به این رودخانه ها را فراهم نکنند.

رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان پلدختر با اشاره به وجود 5 رودخانه دایمی چول هول، مادیان رود، کشکان، سیمره و زال در پلدختر گفت: فراموش نکنیم که این رودخانه ها و تالاب های 11 گانه شهرستان پلدختر که در سطح کشور بی نظیر هستند به آیندگان تعلق دارد و متعلق به قشر خاصی نیست که هر طور خواست رفتار کند.

....................................

گزارش و عکس: محسن مهرابی